Tünd şokolad nədir?
Tünd şokolad kakao faizi daha yüksək olan digər şokoladlardan daha az şirin və acı dadı olan bir şokolad növüdür. Tərkibindəki yüksək kakao faizinə görə tünd şokoladın sağlamlığa faydaları var. Eyni zamanda tünd şokolad antioksidantlarla zəngin qidadır. Bundan əlavə, tünd şokoladda qan təzyiqini aşağı salmağa və xolesterol səviyyəsini yaxşılaşdırmağa kömək edən maddələr var. Şokoladın tünd olması üçün onun tərkibində ən azı 50% kakao yağı olmalıdır.
Tünd şokoladın əsas tərkib hissəsi olan kakaonun tərkibində flavanollar var ki, bu kimyəvi maddə sağlamlıq üçün faydalıdır. Bu flavanollar bədəndəki sərbəst radikalları məhv etmək qabiliyyətinə malikdir. Qara şokoladın digər şokoladlardan fərqli olmasının səbəbi istehsal prosesi ilə bağlıdır. İstehsal mərhələsində istifadə olunan və əlavə olunan materiallar eyni olsa belə, onların miqdarı fərqli ola bilər. Tünd şokoladın tərkibində kakao miqdarı 30-85 faiz arasında dəyişir.
Tünd şokoladın faydaları
Porsiyalara nəzarət edərək yüksək kakao tərkibli tünd şokoladı istehlak etmək sizi minerallar və antioksidantlarla təmin etməklə immunitet sisteminizi qorumağa kömək edir. Tünd şokoladın elmi cəhətdən sübut edilmiş 7 faydasını aşağıdakı kimi sıralamaq olar:
Qidalandırır: Burada əsas məqam ondan ibarətdir ki, tərkibində nə qədər çox kakao varsa, o qədər qidalı olur. Çünki kakaonun tərkibində fosfor, sink, selen, olein turşusu, həmçinin dəmir və maqnezium var.
Güclü atioksidantdır: Kakao antioksidant kimi fəaliyyət göstərən üzvi birləşmələrlə zəngindir. Antioksidantlar polifenollardan, flavanollardan və katexinlərdən gəlir. Bu komponentlər həm ürək sağlamlığının yaxşılaşmasına, həm də toxunulmazlığın gücləndirilməsinə kömək edə bilər.
Qan təzyiqini tənzimləyir: Bir çox tədqiqatlar kakaonun tərkibində olan flavonoidlərin rahatlamağa və qan təzyiqinin tənzimlənməsinə kömək etdiyini göstərdi.
Yüksək xolesteroldan qorunmağa kömək edir: Bir araşdırma tünd şokolad yeməyin LDL və trigliserid səviyyələrini əhəmiyyətli dərəcədə azaltdığını göstərdi.
Dərini günəşdən qoruyur: Kakao yağı günəşdən qoruyucu kremlərə əlavə olunur. Tədqiqatlar göstərir ki, flavanollar qan axını yaxşılaşdırır və günəşin zərərinə qarşı dərinin nəmləndirilməsini artırır.
Öyrənmə bacarıqlarının və yaddaşın inkişafına töhfə verir: Kakaonun tərkibindəki flavanolun beyinə qan axını yaxşılaşdırdığı müşahidə edilmişdir. Bu təsirlər öyrənmə bacarıqlarını və yaddaşı gücləndirməyə kömək etməklə yanaşı, daha çox motivasiyalı olmağa kömək edir. Tünd şokolad diqqəti, şifahi öyrənməni və yaddaşın yaxşılaşdırılmasında rol oynayır.
Tünd şokolad və idman arasındakı əlaqə
Tünd şokolad idmançılar üçün çoxlu faydalar təqdim edir. Bu faydaların çoxu tünd şokoladın yüksək kakao məzmunundan və bu kakaonun tərkibində olan komponentlərdən qaynaqlanır. Tünd şokolad flavonoidlər kimi güclü antioksidantlarla zəngindir. Bu antioksidanlar məşq zamanı yaranan sərbəst radikallarla mübarizə aparır, onların hüceyrələrə zərər verməsinin qarşısını alır və əzələ zədəsini sağalmağa kömək edir. Bundan əlavə, bu antioksidanlar ümumi immunitet sistemini gücləndirir. Flavonoidlər damarları rahatlamağa, qan axını yaxşılaşdırmağa və qan təzyiqini aşağı salmağa kömək edir. Daha yaxşı qan dövranı məşq zamanı daha çox oksigen və qida maddələrinin əzələlərə çatması deməkdir ki, bu da performansı yaxşılaşdırmağa kömək edir. Tünd şokolad aşağı glisemik indeksə malikdir, yəni qan şəkərini yavaş-yavaş yüksəldir və enerji səviyyəsini sabit saxlayır. Bu, idmançıların daha uzunmüddətli enerjiyə sahib olmasına kömək edir və məşqlər arasında enerji düşməsinin qarşısını alır.
Tünd şokoladın faydalarını maksimum dərəcədə artırmaq və mümkün zərərli təsirlərdən qaçmaq üçün istehlakı balansda saxlamaq vacibdir. Yüksək kalorili məzmun və yağ həddindən artıq istehlak edildikdə çəki artımına səbəb ola bilər. İdmançıların qida rasionuna tünd şokoladın balanslaşdırılmış şəkildə daxil edilməsi onların fiziki göstəriciləri və ümumi sağlamlığı üçün bir çox faydalar təmin edir.
Tünd şokoladın zərərləri
Tərkibində 70 faiz kakao olan tünd şokolad 25 mq kofein təmin edir. Həddindən artıq miqdarda tünd şokolad istehlak etsəniz, kofein bədəninizə təsir edərək ürək döyüntüsünün artmasına, ürək bulanmasına və yuxusuzluğa səbəb olacaq. Tünd şokoladın səbəb ola biləcəyi yan təsirləri aşağıdakı kimi sıralamaq olar:
1)Hamiləlik dövründə həddindən artıq miqdarda şokolad istehlak etmək körpə üçün sağlam olmaya bilər. Tərkibində kofein olduğu üçün vaxtından əvvəl doğuş və ya aşağı düşmə kimi problemlərə səbəb ola bilər. Buna görə də istehlak miqdarına diqqət yetirmək lazımdır;
2)Süd verən analar da tünd şokolad qəbul edərkən diqqətli olmalıdırlar. Tünd şokoladın tərkibindəki kofein anadan körpəyə keçərək körpədə yuxusuzluq və narahatlıq yarada bilər;
3)Tünd şokolad istehlakının balanslaşdırılmaması qan laxtalanma prosesini yavaşlataraq risklərə səbəb ola bilər ki, qanaxma pozğunluğu olan insanlar üçün təhlükəlidir;
4)Tünd şokoladın tərkibindəki kakao çox miqdarda istehlak edildikdə nəbzi artıraraq qan təzyiqini artıra bilər.
Bundan əlavə, tünd şokoladın tərkibində antioksidanlar və minerallar olsa da, tərkibində şəkər olan çox yağlı və kalorili qidadır. Bu səbəbdən tünd şokolad çox miqdarda istehlak edilməməlidir. Tərkibində çox miqdarda kakao olan və şəkərsiz tünd şokoladlara üstünlük verilməli, gündəlik istehlak 20 qramı keçməməlidir.